Op 12 september 2025 treedt de nieuwe EU-Dataverordening in werking. Deze wetgeving is relevant voor iedereen die slimme, verbonden producten levert, verhuurt of gebruikt. Slimme producten – variërend van industriële machines tot huishoudelijke apparaten – verzamelen tijdens het gebruik gegevens over prestaties, gebruik en omgeving. Tot nu toe was vaak onduidelijk wie deze gegevens mocht inzien en onder welke voorwaarden. De Dataverordening brengt hier duidelijkheid in en beoogt daarmee de Europese data-economie te versterken.
Rechten van gebruikers
De kern van de verordening is dat gebruikers, zoals kopers of huurders, kosteloos en op eenvoudige wijze toegang krijgen tot de gegevens die hun product genereert. Deze data moet in dezelfde kwaliteit beschikbaar zijn als waarover de fabrikant zelf beschikt. Toegang kan bijvoorbeeld worden geboden via een display op het product of een (web)applicatie.Op verzoek van de gebruiker moeten deze gegevens ook aan een door hem aangewezen derde worden verstrekt, bijvoorbeeld een onderhouds- of reparatiebedrijf. Ook dat moet kosteloos gebeuren. Er zijn wel uitzonderingen, bijvoorbeeld ter bescherming van bedrijfsgeheimen of op grond van andere Europese regelgeving.
Verplichtingen voor leveranciers
Leveranciers (waaronder ook verhuurders) moeten al vóór de verkoop of verhuur duidelijk maken:- welke gegevens het product verzamelt;
- hoe deze gegevens kunnen worden geraadpleegd;
- in welk formaat en volume de gegevens beschikbaar zijn; en
- via welke middelen toegang wordt verleend, zoals een display of app.
Data-uitwisseling tussen bedrijven
De Dataverordening regelt ook de toegang tot data tussen bedrijven onderling. Data moet worden gedeeld onder eerlijke, redelijke en niet-discriminerende voorwaarden. Een redelijke vergoeding mag worden gevraagd voor het beschikbaar stellen van gegevens, mits de voorwaarden transparant zijn.Toegang door overheden
In bijzondere omstandigheden kan een overheidsinstantie gegevens opvragen, bijvoorbeeld in het kader van een taak van algemeen belang. Ook dan gelden waarborgen voor bescherming van vertrouwelijke informatie.Gevolgen voor de praktijk
Voor partijen die slimme producten leveren of verhuren, betekent dit dat hun processen en contracten moeten worden ingericht op tijdige en kosteloze toegang tot relevante data voor gebruikers, en op transparantie over dataverzameling en -toegang. Bestaande afspraken met fabrikanten, leveranciers en dienstverleners zullen moeten worden getoetst aan deze nieuwe verplichtingen. Forward Advocaten kan u hierbij helpen. Mocht u naar aanleiding van dit bericht vragen of opmerkingen hebben, kunt u contact opnemen met mr. Robin Schelvis (r.schelvis@forwardadvocaten.nl).
