In Nederland houdt de Arbeidsinspectie toezicht op regelgeving die werknemers beschermt. Daarbij is te denken aan regels met betrekking tot asbest of arbeidstijden, maar ook aan regels die blootstelling aan schadelijke stoffen verbieden of zoveel mogelijk beperken. Die regels zijn te vinden in de Arbeidsomstandighedenwet en het daarmee verbonden Arbeidsomstandighedenbesluit en -regeling.
De Arbeidsinspectie werkt bij toezicht en handhaving met prioriteiten. DME is bewezen kankerverwekkend en iedere blootstelling levert al een gevaar voor de gezondheid op. Bescherming van werknemers tegen blootstelling aan DME staat dan ook hoog op de prioriteitenlijst van de Arbeidsinspectie.
Werkgevers zijn wettelijk verplicht om noodzakelijke beheersmaatregelen te nemen. Dit komt er ten aanzien van DME - kort gezegd - op neer dat DME in werkprocessen zoveel mogelijk moet worden vervangen door een niet kankerverwekkende variant. Is dit technisch niet mogelijk, dan moet blootstelling zoveel mogelijk worden voorkomen of tot een laag niveau worden teruggebracht. Daarvoor dienen beschikbare technische maatregelen genomen te worden.
In een recente werkinstructie van januari 2024 over DME heeft de Arbeidsinspectie onder meer aangekondigd dat machines met een vermogen tot 56 kW alleen mogen worden gebruikt als ze zijn voorzien van Stage V motoren (die de hoogste emissienormen hebben). Machines met een vermogen kleiner dan 19 KW hebben een roetfilter nodig (dat ten minste 95% effectief is) of dienen te worden vervangen door een elektrische machine. Per 1 januari 2030 mag er overigens helemaal niet meer met diesel aangedreven machines gewerkt worden.
Overtreding van de hiervoor genoemde DME-regelgeving kan leiden tot handhaving, waarbij de Arbeidsinspectie sectorgewijs controleert. Het is dus niet uitgesloten dat er door de Arbeidsinspectie op uw bedrijf zal worden gecontroleerd. Daarbij kunnen overtredingen worden geconstateerd, die ook zullen worden vastgesteld en schriftelijk worden vastgelegd. Afhankelijk van de ernst van de overtreding wordt er vervolgens verdere actie ondernomen. Daarbij kan de Arbeidsinspectie onder meer tamelijk forse boetes of een eis tot naleving opleggen. Hiertegen kan een zienswijze en bezwaar worden ingediend en daarna (hoger) beroep bij de bestuursrechter worden ingesteld.
DME-problemen die tot rechterlijke uitspraken hebben geleid zijn nu nog schaars. De bestuursrechter in De Bosch vond in 2023 dat van een bedrijf dat handelt in beton, zand en grind kon worden verlangd dat 7 arbeidsmiddelen (waaronder een betonmixer, een vrachtwagen en een loader) binnen een periode van uiterlijk 1,5 jaar worden vervangen door elektrische varianten of LPG-motoren die zijn voorzien van een katalysator. De Arbeidsinspectie kreeg dus gelijk. Vermoedelijk zijn er vanwege de aangescherpte normen en handhaving op termijn meer uitspraken te verwachten.
Voor verdere vragen over dit onderwerp kunt u contact opnemen met mr. Dennis Janssen, advocaat-partner bij Forward advocaten te
Tilburg.
